Batı Türkistan’da başkenti Semerkand olan ve Timur tarafından kurulan imparatorluk (1369-1504). Moğol İmparatorluğu'nun parçalanmasından sonra Çağatay Hanlığı’nın egemen olduğu Maveraünnehir bölgesi karışıklıklar içindeydi. Devletin gücü zayıflamış, bütün kentler ve yöreler Çağatay emirlerinin ya da yerel boy beylerinin egemenliği altına girmişti. Gençliği bu karışık dönemde geçen Timur, 1336’da Semerkand'ın doğusundaki Keş'te (Yeşilşehir) doğdu. Gençliğinde, bir çarpışmada yaralanarak topal kalması nedeniyle “Aksak Timur" yada "Timurleng" aile adından dolayı da "Timur Gürgân" adıyla anılan Timur'un babası Barlas boyunun beyi Turgay'dır. (ya da Turagay)
Barlas boyu, önce Timur'un babası ve amcası tarafından yönetildi. Çağatay hanı Tuğluk Timur'un Maveraünnehir'e yürümesi üzerine boy başkanı ve Timur’un amcası Hacı Barlas, Yeşilşehirden Herata çekildi. Timur ise bu çekilişe katılmayarak, Tuğluk Timur'u karşıladı ve onun tarafından tümen beyliğine getirildi; böylece kendi boyunun da başkanı oldu. Amcası ve Celayir beyi ile mücadele ettiği sırada, adamlarının kendisini terk etmesi nedeniyle, karısı Olcay Türkan Hatun'un Kabil dolayında bulunan kardeşi Emir Hüseyin’in yanına gitti. Bu arada, Çağatay hanı Tuğluk Timur, Maveraünnehir’i ele geçirdi, yönetimini oğlu İlyas Hoca’ya bıraktı Timur'u ise Semerkand emirliğine getirdi. Moğolların yağmaya girişmeleri üzerine başkaldıran Timur, Semerkandlıları da yanına çekmeye girişince, Tuğluk Timur tarafından idama mahkum oldu. Bunun üzerine Emir Hüseyin'le Maveraünnehir’den çekildi. Moğollarla Kandehar dolaylarında yapılan bir çarpışmada ayağından ve kolundan yaralandı. Daha sonra İlyas Hocayla Taşköprü çevresinde savaştıysa da sonuç alamadı ve Yeşilşehir'e çekildi. Moğollar Semerkand’a kadar geldilerse de gördükleri direniş karşısında Maveraünnehir’i terk etmek zorunda kaldılar. Bu sırada, Olcay Türkan Hatun'un ölümü üzerine Timur’la bağını koparan Emir Hüseyin, Semerkand'ın yönetimine el koydu. Timur’la yaptığı mücadelede öldü. Timur 1369'da (bazı kaynaklarda 1370) geleneklere göre ak keçe üstüne oturarak hükümdar oldu.
Kurultay tarafından kendisine "Kutbüddin” ve "Sahip-kıran" unvanları verilen ve böylece bütün Türklerin emiri olan Timur, önce Maveraünnehir'e egemen olarak, imparatorluğun temelini attı. Sonra kısa zaman da Buhara ve Herat'ı aldı, Çağatayları Siriderya ırmağının doğusuna sürdü. Altınordu hanı Urus Hanın, oğlunu öldürerek Timur'a sığınan Toktamış'ı geri istemesi, Altınordu Devleti’yle bir savaşa yol açtı. Timur, Urus Han’ı yenerek Toktamış'ı Gökordu hanı ilan etti.
Urus Han'ın ölümü üzerine de, Toktamış, Altmordu (Kıpçak) hanı oldu (1378). Timur, Harezm ve Horasan'ı bütünüyle ele geçirdi (1381]. 1383'te İran ve Afganistan’a sefer yaparak Sistan ve Kandehar’ı aldı, İrandaki Muzafferileri kendisine bağladı; İsfahan, Şiraz, Hemedan ve Tebriz’i ele geçirdi. Daha sonra Azerbaycan’a yöneldi. Bu arada Kafkaslar üzerinden Timur’a saldıran Toktamış, yenilerek geri çekildi (1387).
Bu seferler sırasında Azerbaycan’dan sonra Doğu Anadolu’ya giren Timur, bölgedeki Akkoyunluların kendisine bağlılıklarını bildirmelerinden sonra, Karakoyunlularla mücadele etti, ama kesin bir başarı sağlayamadı. Timur bu sırada Harezm’e saldıran Toktamış’a karşı sefer düzenleyerek Altınordu topraklarını yakıp yıktı (1390), yeniden batıya yönelerek, Doğu Anadolu ve Azerbaycan’daki Türkmen beyliklerinden, kendisine bağlanmalarını istedi. Celayirli Sultan Ahmet’in elinden Bağdat'ı alarak, Irak’a egemen oldu. Karakoyunlu topraklarına da girerek yakıp yıktı.
Celayirli Sultan Ahmet’le birlikte Timur’a karşı savaşan Karakoyunlu Türkmen beyi Kara Yusuf, önce Memluklara, sonra Anadolu’ya kaçıp Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid’e sığındı.
.