DİL NEDİR?
Genç okurlarımızın istekleri doğrultusunda evrensel edebiyat ve sanat akımları üzerine hazırladığımız bu yazı dizisinde dünyadaki ve Türkiye’deki sanat-edebiyat akımlarını sunuyoruz. Ama daha önce, genelde dil, dillerin sınıflandırılması, dilin işlevleri konularında genç okurlarımıza temel bilgiler vermeyi gerekli gördük. En iyi dileklerimizle...
Çok geniş anlamıyla dil, düşünce, duygu ve güdüleri, doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak bildirmeye yarayan herhangi bir anlatım aracıdır. Bu tanım bütün canlıların kendi aralarındaki bildirişimlerle ilgili işaret sistemlerini olduğu kadar, insanlar tarafından doğanın ve eşyanın ortak kalıplar halinde manalandırılması olgularını da kapsamaktadır.
İnsanlar ve hayvanlar bir takım sesler ve işaretlerle düşünce, duygu ve güdülerini anlatmaktadırlar. Bunlar birer (dil)dir. Yaprakları solmaya başlayan bir bitki de (susadım) veya (hastayım) demektedir. O halde bitkilerin bile doğaya dönük dilleri vardır. Demek ki tüm canlıların, kendilerini ve hallerini anlatabilme olanakları vardır. Buna dolaysız (doğrudan doğruya) bildirişim diyoruz.
Bir de insanların, uzun bir yaşantı sonunda, ortak sembollerle, ortak kalıplarla, evrende, doğada ve eşyada manalandırdıkları, özel anlamlar aşılaladıkları, dolaylı birer bildirişim aracı olarak kullandıkları işaretler ve sesler var ki bunlardan da sembolik, artistik bir dil oluşabiliyor; (yağmurun dili, denizin dili, göklerin dili, güllerin dili) gibi.
Bizim konumuz (insan dili)dir. Bunun için dilin, dar, bilimsel bir tanımını yapacağız. İnsanların aralarında anlaşmaya, kendilerini ifade etmelerine araç olan dil, bir gramer sistemi içinde örgütlenmiş, düşünce ve duyguları bildirmeye yarayan ses, işaret ya da hareketlerin bütünüdür.
İnsan anlatım ve bildirişim için ya hareket eder (jest), ya da ses çıkarır (konuşma) ya da belirli işaretler çizer (yazı). Konuşma dili, yazı dili, hareket dili, (insan dili)nin üç ayrı görüntüsüdür.
Kaç türlü dil vardır? (Dil)i, değişik özelliklerine
göre genel olarak nasıl sınıflandırabilirsiniz?
I- DOĞAL BAKIMDAN:
1- Doğa dili
2- Hayvan dili
3- İnsan dili
II- TEKNİK BAKIMDAN:
1- Hareket dili
2- Konuşma dili
3- Yazı dili
III- COĞRAFYA BAKIMINDAN:
1- Yabancı dil
2- Milli dil
IV- TARİH BAKIMINDAN:
1- Ölü dil
2- Canlı dil
3- Uygarlık dili
V- ANLATIM DÜZEYİ BAKIMINDAN:
1- Günlük dil
2- Halk dili
3- Elit dili
VI- ANLATIM BİÇİMİ BAKIMINDAN:
1- Bilim dili
2- Sanat dili
3- Teknik dili
4- Kitlesel haberleşme dili:
a) Basın dili
b) Radyo-Televizyon dili
5- Edebiyat Şiir dili
6- Müzik dili
7- Mekanik dil
VII- DİL BİLİM BAKIMINDAN:
1- Benzer dil
2- Devrik dil
3- Analitik dil
4- Sentetik dil.